Συνήθως πρόκειται για βακτήρια ή ιούς. Η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης τους καταγράφεται στα άτομα ηλικίας 15-24 ετών.
Στην περίπτωση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων η πρόληψη είναι εξίσου σημαντική με την θεραπεία γι’ αυτό θεωρούνται ιδιαιτέρως σημαντικά τα μέτρα προφύλαξης και προστασίας από την μόλυνση, όπως η σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η χρήση προφυλακτικού. Το ίδιο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία για τον περιορισμό της διασποράς τους.
Παρακάτω γίνεται μία αναφορά σε ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα που είναι ειδικού ουρολογικού/ανδρολογικού ενδιαφέροντος:
Ιός HPV-Θηλώματα
Η διάδοση των ιών HPV είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη στον σεξουαλικά ενεργό πληθυσμό. Οι περισσότερες μολύνσεις είναι ασυμπτωματικές και αυτό βοηθά στην περαιτέρω διασπορά της νόσου.
Έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 140 τύποι ιών HPV ενώ κάποιοι ενοχοποιούνται για προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας και στο πέος.
Οριστική θεραπεία δεν υπάρχει γι’ αυτό και οι υπάρχουσες θεραπείες στοχεύουν στην μακροσκοπική εξάλειψη των θηλωμάτων με τη χρήση τοπικών σκευασμάτων, καυτηριασμό, κρυοθεραπείας ή και χειρουργικής αφαίρεσης.
Γονόρροια
Οφείλεται στον γονόκκοκο (Neisseria gonorrhoeae), ένα βακτήριο το οποίο στον άνδρα προσβάλλει το βλεννογόνο της ουρήθρας ύστερα από τη σεξουαλική επαφή προκαλώντας ουρηθρίτιδα με έντονο πυώδες έκκριμα από το στόμιο της ουρήθρας, κνησμό και καύσο κατά την ούρηση.
Η διάγνωση τίθεται με την καλλιέργεια ουρηθρικού εκκρίματος, την άμεση μικροσκόπηση αλλά και την PCR και η θεραπεία περιλαμβάνει αγωγή με αντιβιοτικό σχήμα και στους δύο συντρόφους.
Χλαμύδια/Μυκόπλασμα/Ουρεόπλασμα
Τα χλαμύδια είναι ο συχνότερος τύπος σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσημάτος. Πρόκειται για ένα ενδοκυττάριο βακτήριο το οποίο σε πολλές περιπτώσεις είναι τελείως ασυμπτωματικό. Όταν όμως εκδηλώσει συμπτώματα αυτά είναι συνήθως με τη μορφή της ουρηθρίτιδας στον άνδρα (με ουρηθρικό έκκριμα, κνησμό και καυσό κατά την ούρηση) και ουρηθρίτιδας ή τραχηλίτιδας στη γυναίκα. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία στον άντρα μπορεί να εκδηλωθεί ως επιδιδυμίτιδα και στην γυναίκα να προκαλέσει φλεγμονή της μήτρας και των σαλπίγγων. Η θεραπεία περιλαμβάνει κατάλληλο αντιβιοτικό σχήμα και για τους δύο συντρόφους και αποφυγή σεξουαλικής επαφής κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Το μυκόπλασμα και το ουρεόπλασμα είναι κι αυτά αρκετά συνήθη σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα τα οποία προκαλούν ουρηθρίτιδα στους άνδρες και τραχηλίτιδα ή ουρηθρίτιδα στις γυναίκες. Σε αρκετές περιπτώσεις και ιδίως στις γυναίκες δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα γεγονός που διευκολύνει τη διάδοση τους. Η χρήση προφυλακτικού περιορίζει το κίνδυνο μόλυνσης και διασποράς του μυκοπλάσματος/ουρεοπλάσματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μικροοργανισμοί αυτοί έχουν ενοχοποιηθεί για υπογονιμότητα και επηρεασμό των παραμέτρων του σπέρματος στους άνδρες. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού σκευάσματος και στους δύο συντρόφους και αποφυγή της σεξουαλικής επαφής καθ’όσο διαρκεί η θεραπεία.
Έρπης γεννητικών οργάνων
Ο ιός του έρπητα (HSV-Herpes simplex virus) διακρίνεται στον τύπου 1 (HSV1) που προσβάλει το πρόσωπο και στον τύπου 2 (HSV2) που μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή και προσβάλλει την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Η πλειοψηφία των νοσούντων είναι ασυμπτωματικοί. Ο χρόνος επώασης από την μόλυνση μέχρι την εκδήλωση των συμπτωμάτων είναι κατά μέσο όρο 4 ημέρες (κυμαίνεται από 2 έως 12 ημέρες).
Τα συμπτώματα εκδηλώνονται στους άνδρες με κνησμό στο πέος και την ουρήθρα σαν πρόδρομο σύμπτωμα κι ύστερα εμφανίζονται οι χαρακτηριστικές φυσαλίδες που είναι επώδυνες κι όταν σπάζουν αφήνουν πληγές που διαρκούν 2-3 εβδομάδες μέχρι να επουλωθούν. Μπορεί να συνυπάρχει τσούξιμο πατά την ούρηση καθώς και γενικά συμπτώματα όπως πυρετός, κεφαλαλγία και διόγκωση των βουβωνικών λεμφαδένων.
Η διάγνωση είναι κατά βάση κλινική ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί τεχνική PCR σε δείγμα από ενεργό βλάβη του ιού.
Οριστική θεραπεία δεν υπάρχει πάρα μόνο συμπτωματική αντιμετώπιση και αγωγή για περιορισμό των συμπτωμάτων και μείωσης της μετάδοσης του ιού.